BADANIA OKUULISTYCZNE
Badanie lampą szczelinową
Badanie przedniej części oka na początku robi się makroskopowo, czyli ocenia, jak wyglądają powieki, spojówki i przedni odcinek gałki ocznej bez użycia szkieł powiększających czy aparatów. Oględziny te jednak powinny być rozszerzone o badanie w tzw. lampie szczelinowej. Badanie może być powtarzane wielokrotnie u pacjentów w każdym wieku jak również u kobiet będących w ciąży.
Do badania przedniego odcinka oka służy lampa szczelinowa (biomikroskop). Przyrząd ten znany w okulistyce od prawie stu lat i ciągle udoskonalany składa się z części oświetlającej, która jest źródłem dobrej jakości światła oraz z części optycznej - obuocznego mikroskopu - dzięki której badający ogląda powiększony obraz oka (zwykle 10, 16, 25 i 64 razy).
Czemu służy badanie?
Badanie w lampie szczeinowej pozwala lekarzowi na ocenę przedniego odcinka oka, czyli spojówki, rogówkę, przednią komorę oka, tęczówkę, soczewkę oraz przednią część ciała szklistego.
Wskazania do wykonania badania:
badanie rutynowe okulistyczne, pozwalające stwierdzić istniejące choroby przedniego odcinka oka
Badanie
Podczas badania pacjent opiera brodę i czoło na podpórce gdyż minimalne ruchy zmieniają ostrość obrazu. Światło, przechodząc przez przesłonę, przybiera postać smugi, której szerokość, wysokość, a także ustawienie w pionie, poziomie lub skosie może regulować okulista. Specjalny uchwyt i pokrętła pozwalają z kolei na precyzyjne ustawienie aparatu na wprost badanego oka, jak i uzyskanie wyraźnego, odpowiednio oświetlonego obrazu oka.
Lampa szczelinowa pozwala również, po zastosowaniu dodatkowych przyrządów optycznych (trójlustro Goldmanna, gonioskop, soczewka Volka), ocenić inne części oka, np. dno oka, wnętrze gałki ocznej, ciałka szklistego i siatkówki.
Możliwe powikłania
Po wykonani badania nie obserwuje się powikłań. Pacjent może jedynie odczuwać chwilowe olśnienie wywołane silnym światłem lampy szczelinowej, które samoistnie przechodzi po krótkiej chwili.
Badanie dna oka
Badanie dna oka jest jednym z etapów podstawowego badania okulistycznego, którego celem jest ocena stanu narządu wzroku. Badanie tylnego odcinka oka najczęściej odbywa się za pomocą wziernika ocznego (oftalmoskopu), za pomocą którego badający wpuszcza poprzez źrenicę snop światła, który po przejściu przez soczewkę i ciało szkliste oświetla dno oka. Badanie pozwala ocenić ciało szkliste oraz dno oka gdzie można ocenić naczynia krwionośne, tarczę nerwu wzrokowego, mającą łączność z mózgiem.
Wskazania do wykonania badania:
osoby ze schorzeniami ogólnymi, w przebiegu których dochodzi do zmian na dnie oczu: chorzy na cukrzyce, nadciśnienie tętnicze , choroby krwi (białaczka, niedokrwistość, czerwienica, skazy krwotoczne), kolagenozy, po stosowaniu niektórych leków, w chorobach nowotworów
urazy głowy
osoby nieprzytomne lub po utracie przytomności
bóle głowy
zaburzenia równowagi lub innymi niepokojącymi objawami mogącymi świadczyć o uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego
objawy oczne towarzyszą również schorzeniom neurologicznym, hematologicznym, endokrynologicznym, immunologicznym, onkologicznym, dermatologicznym, ginekologicznym, infekcyjnym oraz dotyczącym przewodu pokarmowego
nagłe obniżenie ostrości wzroku
zaburzenie widzenia barw
ubytki w polu widzenia centralne lub obwodowe
zez u dzieci
badanie kontrolne u wcześniaków
Przygotowanie do badania
Pośrednia oftalmoskopia jest przeprowadzana jest po zakropleniu kropli rozszerzających źrenicę natomiast oftalmoskopię bezpośrednią można wykonać bez podawania kropli. Niekiedy istnieje potrzeba rozszerzenia źrenicy. W celu rozszerzenia źrenicy używa się krótkodziałających leków w postaci kropli, a po zakropleniu leku należy odczekać około 15-30 minut. Rozszerzenie źrenicy może upośledzić zdolność ostrego widzenia na kilka godzin. Przy badaniu dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego
O czym powiadomić lekarza
Przed badniem powinieneś powiadomić lekarza o:
aktualnie przyjmowanych lekach
alergii na jakiekolwiek leki
jaskrze lub jaskrze występującej rodzinnie
Oftalmoskopia bezpośrednia
Wziernikowanie bezpośrednie to badanie najczęściej wykonywanie. Badanie przeprowadza lekarz trzymając wziernik przed własnym okiem i zbliżając go do oka chorega tak, że prawe oko badającego obserwuje dno prawego oka, a lewe oko obserwuje lewe oka pacjenta. Podczas badania pacjent siedzi w zaciemnionym pokoju a bezpośrednie świecenie bezpośrednio do oka może spowodować krótkotrwałe nieostre widzenie. Na polecenie lekarza należy patrzeć w różnych kierunkach, aby można było ocenić żądane miejsce dna oka.
Badanie ciśnienia ocznego
Ciśnienie wewnątrzgałkowe zapewnia prawidłowe napięcie powłok gałki ocznej i uwodnienie ośrodków optycznych w stopniu, który zpewnia im przejrzystość i regularność krzywizn powierzchni łamiących (rogówka, soczewka). Prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe (z greckiego tónus = napięcie) zależy od równowagi pomięzy produkcją cieczy wodnistej a jej odpływem z gałki ocznej do krwioobiegu. Ponieważ ciśnienia wewnątrzgałkowego nie można badać bezpośrednio, np. Używając manometru, dlatego też o jego wartości wnioskuje się pośrednio sprawdzając naprężenie lub napięcie gałki ocznej przez ucisk jej ściany z zewnątrz.
Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego nosi nazwę tonometrii, i dokonywany jest za pomocą przyrządów tzw. tonometrów. Pomiary ciśnienia wewnątrzgałkowego określa się w mmHg. Prawidłowe ciśnienie oczne nie powinno być wyższe niż 22 mmHg.
Generalnie ciśnienie wewnątrzgałkowe mieży się metodą impresyjną (wgłębiającą) lub aplanacyjną (spłaszczającą). Do pomiaru ciśnienia metodą impresyjną stosuje się tonometr Schiotza, za pomocą którego bada się stopień oporu rogówki pod wpływem ucisku metalowego trzpienia o okreśłonym ciężarze. Gdy ciśnienie wewnątrzgałkowe jest wysokie opór rogówki jest większy i trzpień niewiele ją odkształci, natomiast w przypadku niskiego ciśnienia trzpień pod wpływem ciężaru odkształca bardziej rogówkę.
Do pomiaru ciśnienia metodą aplanacyjną stosuje się tonometr Goldmanna, za pomocą którego określa się wielkość spłaszczegnia rogówki pod wpływem określonej siły. Tak więc wysokość ciśnienia śródgałkowego określa siła użyta do spłaszczenia gdyż spłaszczenia rogówki jest stałe.
