REZONANS MAGNETYCZNY
ISTOTA BADANIA
Chory podczas badania w pozycji leżącej na plecach wprowadzany jest do tunelu o jednorodnym i stałym polu magnetycznym o wysokiej energii.
Rezonans magnetyczny wykorzystuje właściwości jąder atomu wodoru, w szczególności jego protonów (potrafią się namagnesować i wytworzyć fale radiowe, dzięki czemu uzyskiwany jest obraz).
Powstawanie obrazu:
Sam aparat oprócz pola magnetycznego, emituje fale radiowe, które docierając do pacjenta i jego poszczególnych tkanek wzbudzają w nich powstanie podobnych fal radiowych (to zjawisko nazywa się rezonansem). Umieszczone w silnym polu magnetycznym atomy wodoru, ulegają niewielkiemu namagnesowaniu, pochłaniają impulsy fal o częstotliwości radiowej oraz wysyłają impuls podczas zaniku pobudzenia. Sygnał ten, różniący się natężeniem w zależności od rodzaju tkanki, jest przetwarzany przez system komputerowy i przekształcany w obrazy interpretowane przez radiologów.
Jest to badanie całkowicie nieinwazyjne, gdyż w przeciwieństwie do innych badań radiologicznych nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego, lecz nieszkodliwe dla organizmu pole magnetyczne i fale radiowe.
W angiografii rezonansu magnetycznego przy pomocy aparatu do rezonansu magnetycznego i bez użycia środka kontrastowego (w sposób nieinwazyjny) można otrzymać obraz naczyń krwionośnych i ocenić ewentualne patologie (np. tętniaki, naczynia patologiczne, itp.). Uruchamiając odpowiedni program w komputerze można uzyskać obraz układu tętnic lub żył organizmu.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA PACJENTA DO BADANIA:
1. Uprzedzenie, że przez kilkadziesiąt minut, pacjent będzie przebywał w tunelu z silnym polem magnetycznym.
2. Małym dzieciom, osobom pobudzonym przed badaniem podaje się środki uspokajające lub nawet stosuje znieczulenie ogólne.
3. Poinformowanie pacjenta, że do pomieszczenia, w którym znajduje się aparat, nie wolno wchodzić z żadnymi metalowymi przedmiotami (np. klucze, breloczki itp.), gdyż te mogą zostać przyciągnięte przez magnes i mogą spowodować uszkodzenie aparatu lub uraz pacjenta.
Wszelkie metalowe przedmioty znajdujące się w pobliżu badanej okolicy powodują powstanie dużych zaburzeń obrazu (np. w przypadku badania oczodołów należy zmyć makijaż, w którym znajdują się drobiny metali kolorowych).
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZEBRAĆ OD PACJENTA PRZED BADANIEM:
● Posiadanie rozrusznika serca, metalowych klipsów na tętniaku w mózgu, lub innych
metalowych części w organizmie.
● Rozpoznanie wcześniej alergii lub wystąpienie w przeszłości jakichkolwiek reakcji
uczuleniowych na leki lub środki kontrastowe.
● Wyniki wszystkich poprzedzających badań.
● Klaustrofobia.
● Skłonność do krwawień (skaza krwiotoczna), w przypadku stosowania dożylnych środków
kontrastowych.
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA
Tomograf komputerowy składa się z ruchomego stołu, na którym leży pacjent i wnętrza aparatu, tzw. gantry, w której znajduje się lampa rtg wraz z detektorami oraz z konsoli, na której programuje się i ogląda badania. Pozostałe części aparatu TK to generator wysokiej częstotliwości i komputer.
Zjawiskiem fizycznym wykorzystywanym w tomografii komputerowej jest promieniowanie X (dzięki pracy lampy emitującej promieniowanie, a poruszającej się ruchem okrężnym wokół długiej osi ciała ludzkiego -360 stopni). Promieniowanie to jest pochłaniane przez różne tkanki i części ciała w sposób zróżnicowany. Najsilniej pochłaniają je elementy kostne, słabiej - tkanki miękkie. Zmiany natężenia promieniowania w określonej warstwie ciała są rejestrowane przez detektory rozmieszczone po łuku, które odbierają promieniowanie rtg po przejściu przez ciało człowieka.
Prześwietlenie organów w tomografii komputerowej jest prześwietleniem warstwami - przekroje są wykonywane co 2-10 mm - grubość warstw zależy od wskazań wynikających z poszukiwanej patologii. Tomografia komputerowa odwzorowuje przedmioty w obraz dwuwymiarowy. Poddane dalszej obróbce komputerowej przekroje poprzeczne mogą być źródłem obrazów trójwymiarowych.
Tomografy komputerowe są wyposażone w tzw. intercom, umożliwiający komunikację głosową między pacjentem a osobą prowadzącą badanie.
Patologiczne struktury w obrębie tkanki różnią się stopniem pochłaniania promieniowania, co pozwala na ich zobrazowanie.
Aby zwiększyć kontrast pomiędzy poszczególnymi narządami poddawanymi badaniu, podaje się dożylnie związki jodowe (jonowe, np. Urografin, Uromiro lub niejonowe, np. Omnipaque, Ultravist).
POWIKŁANIA:
Reakcje uboczne po podaniu środków cieniujących:
- charakter miejscowy (ból, zaczerwienienie, uczucie gorąca w miejscu podania) lub
- charakter ogólny (działanie na nerki, układ sercowo-naczyniowy, nerwowy,
immunologiczny).
PRZYGOTOWANIE PACJENTA:
● W ciągu 4 godzin przed każdym badaniem TK, pacjent nie powinien przyjmować pokarmów stałych (odruch wymiotny po podaniu środka cieniującego). Można przyjmować leki i niewielkie ilości płynów.
● Poinformowanie pacjenta o konieczności:
- trzymania głowy w bezruchu podczas badania (około 20-30 minut),
- wstrzymania oddechu w momencie pojawienia się światła diody, co poprawia jakość
otrzymywanego obrazu,
- zgłaszania wszelkich pojawiających się dolegliwości (duszność, nudności, ból głowy, szum
w uszach).
POSTĘPOWANIE PO WYKONANIU BADANIA:
- pielęgniarka prowadzi obserwację ukierunkowaną na wystąpienie powikłań po podaniu środka cieniującego, (jeżeli był on stosowany). W związku z tym zwraca uwagę na: zaczerwienienie, obrzęk skóry, wysypkę, nudności, wymioty, zawroty głowy, osłabienie.
TK SPIRALNA
Zalety spiralnej tomografii komputerowej:
● Lampa rentgenowska obraca się, podczas, gdy pacjent w sposób ciągły przesuwany jest przez gantrę aparatu. Dawka przyjętego przez pacjenta promieniowania jest mniejsza niż w standardowej metodzie.
● Czas badania pacjenta jest krótszy.
● Uzyskane dane są przechowywane i po przeprowadzeniu pełnego badania możliwa jest elektroniczna rekonstrukcja potrzebnych obrazów bez udziału pacjenta. Przy wykorzystaniu tej technologii możliwa jest ocena dużych partii ciała w bardzo krótkim czasie, w trakcie jednego wdechu.
● Spiralna tomografia komputerowa daje możliwość tworzenia obrazów trójwymiarowych, np. struktur naczyniowych, kości, połączeń stawowych.
